Is het verwarmen met Infra-Rood Panelen schadelijk voor de nog drogende olieverf op mijn pas geschilderde werken?
Veel kunstenaars hebben niet de beschikking over een inpandige atelierruimte. Ze werken in een voormalige garage of bijgebouw. Liefs een ruimte met een hoog plafond en hoge ramen gericht op het noorden. Het mooi continue en egaal verwarmen van zo’n ruimte kost “klauwen met geld”. Daarom lijkt het gebruik van Infrarood Panelen een voor de hand liggende keus. Maar wat doet die stralingswarmte met de nog drogende verf. Resulteert deze oppervlakte energie in stress in de verfhuid?
Daarom zet ik hier de voor en nadelen even op een rijtje.
Hoe werkt infrarood verwarming?
Hét verschil tussen infrarood verwarming en convectie verwarming (verwarmen met lucht) is dat infrarood verwarming stralingswarmte produceert. Hiermee verwarmt een infrarood verwarming de omgeving. Hierbij kan gedacht worden aan het opwarmen van de wanden, de vloer en objecten in de ruimte. Door het opwarmen van de omgeving ontstaat indirect warme lucht, doordat de opgewarmde objecten vervolgens hun warmte weer aan de ruimte afgeven. Zo kan infrarood verwarming de hele ruimte egaal verwarmen. Ook verwarmt de warmtestraling mensen, die dit als een behaaglijke zonnewarmte kunnen ervaren.
Infrarode straling (IR)
Infrarode straling kunnen wij niet zien, maar wel als warmte voelen. Warmte kan schadelijk zijn voor objecten. De warmte is meestal niet voldoende om chemische reacties op te starten, maar als een chemische reactie al op gang is, versnelt het de reactie. IR-straling veroorzaakt opwarming van oppervlakken, wat kan leiden tot uitdroging, krimp, vervorming en scheurvorming. In voorwerpen waarin materialen zijn verwerkt die verschillend krimpen en uitzetten, kan opwarming tot spanningen leiden en kunnen barsten ontstaan. Vooral de cyclische belasting van dagelijks opwarmen en afkoelen als de lampen (lees of: InfrasRood Panelen) aan- en weer uitgaan, kan tot barsten en scheuren leiden.
BRON:
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Artikel: Lichtlijnen – beperken lichtschade museale objecten
Vloerverwarming
Voordelen:
- Vloerverwarming is buitengewoon gerieflijk. De temperatuur blijft dag en nacht mooi stabiel.
- Ideaal voor het drogen van onze pas geschilderde werken.
- De luchtcirculatie is gering, wat weer gunstig is voor het opdwarrelende stof.
Nadelen:
- Het aanleggen van de vloerverwarming is in een bestaande situatie problematisch en kostbaar.
- Je kunt de ruimte niet snel opwarmen op het moment dat je er even aan het werk bent.
- Het energieverbruik is min of meer continu en dus kostbaar.
- De ruimte moet goed geïsoleerd zijn omdat de energiekosten anders de pan uit rijzen.
CV & radiatoren
Voordelen:
- Je kunt de temperatuur in de ruimte aanpassen, al naar gelang het moment dat je aan het werk bent/gaat.
- Eenmaal op temperatuur, kan deze vrij stabiel worden geregeld.
Nadelen:
- De aanleg van een CV-installatie met radiatoren is kostbaar.
- In de meeste gevallen komt het warme voedingswater vanaf de CV-ketel waarmee ook het woonhuis wordt verwarmd. In het atelier ben je dus afhankelijk van de warmtevraag in het woonhuis.
- Radiatoren verwarmen de ruimte via de lucht (convectie). Er ontstaat zodoende luchtcirculatie (tocht en stof).
Elektrische convectorkachel
Voordelen:
- De investering- en installatiekosten van een elektrische convectorkachel zijn gering.
- Via de geïntegreerde thermostaat regel je snel en eenvoudig de ruimtetemperatuur.
- Bij afwezigheid, en in de winter, stel je de ruimtetemperatuur in op een stand-by niveau. Dan blijft je atelier tenminste op een acceptabel minimum temperatuur. Wel zo zuinig.
- Een radiatorkachel met een gesloten element (sheathed diffuser b.v. van Atlantic) verdient voorkeur boven een (open) radiatorkachel met (roodgloeiende) spiralen. Immers, we werken in het atelier ook wel met ontvlambare vloeistoffen.
Nadelen:
- Doordat je alleen verwarmt als je er aan het werk bent, zal de ruimtetemperatuur over een dag gezien behoorlijk variëren. Ik veronderstel dat dit voor nieuwe olieverfschilderijen, waarvan de verfhuid nog soepel is, geen groot probleem is.
- Er ontstaat bij convectorverwarming behoorlijk wat luchtstroming (tocht/stof). Het is dus minder gerieflijk.
Elektrische InfraRood Panelen
Voordelen:
- Makkelijk te monteren bijvoorbeeld aan het plafond. Het gewicht is laag.
- Fraai om te zien, vlak, dun, wit.
- De stralingswarmte ervaren we als erg aangenaam.
- De lucht wordt niet verwarmd. Wel de objecten zoals vloer, wand, tafelblad. Deze geven vervolgens weer warmte af aan de omgeving. Het is zodoende een vlot in te zetten warmtebron. Snel warm, snel koud.
- De gehele ruimte kan egaal worden verwarmd. Daardoor is er minder luchtcirculatie.
Nadelen:
- Ik maak me ernstig zorgen het oppervlak van nieuw beschilderde schilderijen. Immers, het is juist het oppervlak dat de infrarood energie warmte opneemt en omzet in warmte en deze vervolgens weer uitstraalt. Dit moet wel van invloed zijn op de drogende Instabiele omstandigheden zijn niet goed voor de te vormen verfhuid.
- Ik maak me nog meer zorgen als een ouder, reeds goed gedroogd (oxidatieproces) schilderij met infrarood beschenen wordt. Immers, gedroogde olieverf wordt uiteindelijk glashard. Iedere vorm van stress in de verfhuid zal kunnen leiden tot een sterke mate van craquelé (haarscheurtjes).